Paarden kunnen spanning opbouwen in stilstand. Ook op het moment dat ze op commando het hoofd omlaag brengen. Sterker nog ze kunnen zelfs zover verstijven dat de Freeze reactie overgaat in flauwvallen. Dit is een extreem verdedigingsmechanisme vanuit het instinct van je paard. Gelukkig komt deze extreme reactie niet vaak voor.
Er is een trend om steeds meer paarden vanuit Spanje naar Nederland te halen, zelf heb ik ook twee Spanjaarden. Lacos was al jaren in Nederland en Amarok is verse import vanuit Spanje.
Juist deze Spaanse paarden zijn erg sensibel op de hulpen en hebben over het algemeen een ruwe ervaring met mensen opgedaan in hun geboorteland. De Spanjaarden hebben nog vrij hardhandige en ouderwetse methodes om hun paarden te beleren. Wees daarvan bewust als je een paard uit Spanje importeert. Ikzelf wilde perse een onbeleerde Spanjaard om trauma’s tijdens het inrijden te voorkomen.
Dit blog gaat niet alleen om Spaanse paarden, maar om alle paarden die geleerd hebben om zich in stilstand over te geven aan de grillen van hun mens. Doordat er steeds meer mensen zijn die een Spaans paard aanschaffen, wil ik hier in Nederland het bewustzijn vergroten. Zodat jij in ieder geval weet hoe je met deze geweldige dieren om kunt gaan, zelfs als ze trauma’s hebben opgelopen.
Paarden reageren op spanning en angst op drie verschillende manieren: Flight, Fight of Freeze. Oftwel, vluchten, vechten of bevriezen. In extreme gevallen kan bevriezen over gaan in Faint, oftewel flauwvallen.
Paarden zijn vluchtdieren, dus vluchten is in de meeste gevallen hun eerste reactie op spanning. Als je ze erg in de hoek drijft en vluchten niet meer mogelijk is zullen ze vechten. Hoe dominanter het paard, hoe eerder het zal kiezen voor de optie vechten in plaats van bevriezen. Vechten is een reactie die je sneller ziet bij een leidmerrie of hengst dan bij bijvoorbeeld een jong dier.
Juist door ze te leren stil te staan als ze iets spannend vinden, zullen ze eerder spanning opbouwen in stilstand. Wees super goed met je “release” als je druk uitoefent op je paard met iets nieuws. En geef zo snel mogelijk een “release” op het eerste teken van ontspanning van je paard.
Dus bijvoorbeeld als ik Amarok leer om rustig stil te blijven staan als ik met een plantenspuit om hem heen sproei, geef ik de eerste keer een release op het stilstaan. De tweede keer geef ik pas een release op het stilstaan EN het knipperen met zijn ogen.
Het knipperen van de ogen is het kleinste signaal waarmee je paard ontspanning aangeeft. Door een “release” te geven op zo’n klein signaal van ontspanning kun je dit uitbreiden en leert jouw paard dat stilstaan niet een machteloze overgave is, maar een moment om tot rust te komen.
Iets anders wat ook goed werkt is om je paard bij nieuwe dingen om zijn lijf in beweging te houden. Zoals bijvoorbeeld als je voor het eerst een zadel op zijn rug legt. Het laatste wat je dan wil is dat je paard door zijn benen zakt en gaat rollen. Behalve dat het slecht voor je zadel is, is het ook heel slecht voor de rug van je paard en niet echt een goede associatie met een zadel op de rug. Je wilt ook niet dat je paard gaat rollen met jou op de rug.
In zo’n geval willen we juist werken aan een voorwaartse beweging. Zodra je paard voorwaarts gaat kun je het sturen en richting geven. Als het stilstaat en de spanning opbouwt kan het zomaar gaan steigeren, bokken, achteruitlopen of door de benen zakken. Door je paard te laten bewegen kan het ook een deel van de spanning kwijt. Ook kan je paard het zadel op zijn rug voelen in beweging en leert het meteen dat het niet iets is dat pijn doet of hem wil opeten.
In de academische rijkunst beginnen de meeste trainingen met stilstand en het hoofd omlaag brengen. Vervolgens vraag je stelling links en rechts en zie je of je de balans van het paard in stilstand iets naar achteren kunt brengen. Mijn ervaring is dat de meeste paarden juist spanning op bouwen van dit micro managen aan hun hoofd. Ik werk dus veel liever met een paard dat in beweging is en leer het paard om vanuit zelfhouding zijn balans naar achter te brengen.
Ik leer mijn paarden absoluut niet om het hoofd omlaag te brengen op commando.
Het hoofd omlaag brengen kunnen we wel vragen. Als we het paard vragen zich te ontspannen of de hals te strekken. Maar juist als we hier een commando of hulp aan koppelen is er het gevaar dat jij niet meer kunt onderscheiden of je paard zich ontspant of dat je paard zijn hoofd omlaag brengt op commando en nog steeds spanning opbouwt.
Een paard kan ook vrij makkelijk spanning opbouwen in stilstand is als jij je paard bij het poetsen vast zet aan twee halstertouwen. Een aan iedere zijde van het hoofd. Jouw paard heeft op dat moment geen mogelijkheden meer om zich weg te bewegen, zich om te draaien en de kans dat er jusit dan bij het poetsen en zadel spanning opgebouwd is heel groot. Zet je paard dus liever vast aan een halstertouw op de poetsplaats.
Als je paard dan niet stil wil blijven staan voor het opzadelen, is voor jou een teken. Een teken om te gaan oefenen om in vrijheid te kunnen zadelen zonder spanning. Wees je dus heel erg bewust van de spanning die jouw paard op kan bouwen in stilstand en werk aan zoveel mogelijk ontspanning.
Wil je meer leren na het lezen van dit blog? Begin dan met het lezen van mijn eBoek “Ontspannen met je paard op pad”. Schrijf je in voor mijn wekelijkse nieuwsbrief en luister naar mijn podcast afleveringen
Iedere week een update over de meest interessante podcast, komende masterclass, de vooruitgang van mijn studenten en de training van mijn paarden. Als nieuwsbrief lezer ben jij als eerste op de hoogte van nieuwe trainingen.
